Bir Sovyet Diplomatının Türkiye Anıları

 Bir Sovyet Diplomatının Türkiye Anıları

1922 - 1923

Semyon İvanoviç Aralov

Çeviren: Hasan Âli Ediz

İş Bankası Yayınları

Onbirinci Baskı : Ağustos 2023

280 sayfa

Sovyetler  Birliği bundan böyle genç nesiller için tarihin derinliklerine gömülmüş bir ülke. Aralov, genç Türk devletine “ henüz o dönem cumhuriyet yok” atanan ilk Sovyet diplomatı. Atatürk ile yakın ilişki içersinde öyleki Atatürk’le savaş. Cephesini beraber gezecek kadar iyi ilişkiler içersinde.

Kitap bir dönem kitabı  ve ilk kez duyduğum ilginç bilgiler içermekte, onun İçin tarihe meraklı kişilere kesinlikle öneririm. Aralov Türkiye’ye yola çıkmadan Lenin ile görüşür Ve bu görüşmeyi iki sayfa halinde kaleme alır. Lenin çok güzel Türkiye ile ilgili  bilgiler verir ve isteklerde bulunur. Ben sizlere bu görüşmeden bir paragrafı yazıma alıyorum.

“Lenin yerinden kalktı, masanın arkasından çıktı, Çiçerin’le dostça selamlaştı, hal hatır sordu. Sorgu dolu gözlerle bana baktı, elimi sıktı, cesaretlendirici sıcak bir bakışla Ve sempati okunan bir gülümseyişle, “ Demek böyle , azizim, savaşı bitirdiniz diplomat oldunuz, âlâ! Kılıcı şaban haline getirdiniz! İyi ve gerekli bir iş. Lütfen oturun 12. Ordu’yu hatırlıyorum. Ordunuz fena dövüşmedi. Şimdi size büyük bir iş  veriyorum. Türkiye’de yararlı çalışacağınızı umuyorum. Türkler ulusal kurtuluşları İçin savaşıyorlar. Bunun İçin Merkez Komite, askerlik işlerini bilen birisi olarak sizi oraya gönderiyor. Emperyalistler Türkiye’yi soyup soğana çevirdiler. Hâlâ da soyuyorlar. Köylüler ve işçiler  buna katlanamdılar ve  baş kaldırdılar. Sabır bardağı taştı. Gerek Doğu halkları gerek biz emperyalist kurtlara karşı savaşıyoruz. Sovyet Rusya emperyalistlerin işini  bitirdi. Onları bozguna uğratıp memleketten kovdu. Onların dişlerini söktü. Keskin tırnaklarını vücutlarımıza geçirmelerine izin vermedik. 

Mustafa Kemal Paşa tabi ki sosyalist değil, ama görülüyor ki iyi bir  örgütçü, yetenekli bir komutan, burjuva-ulusal devrimini yürütüyor. ........Ona yardım etmek , yani Türk halkına yardım etmek gerekiyor. 

Türk Hükümetine, Türk halkına saygı gösteriniz . Büyüklük taslamayınız. İşte sizin işiniz Burdur” 

Diyor Vladimir İlyiç Lenin ve bu usta diplomat iki yıl kaldığı Türkiye’de Lenin’in sözüne sadık kalıyor. 

12/04/2024 

Eskişehir