Afife Jale

Afife Jale Nefesi Tutku Olan Kadın Osman Balcıgil Destek Yayınevi 23. Baskı Ekim 2018 487 sayfa Doktor Sait Paşanın torunu, sanat düşkünü olan dede tiyatroya torunları afife ve Ziya’yı da götürüyor. Afife 7 yaşında seyrettiği Leblebici Horhor oyununu evde dedesine oynama ile başlar. Babası Hidayet 7 dil bilen donanımlı bir kişi olnasına rağmen tutucu bir yapıya sahip. 9 yaşında Afife’yi tesettüre girer. Afife Resim öğrenmek için İnas Sanayi-i Nefise mektebine gider. Burada okurken tiyatro öğrenmek için Ahmet Fehim Efendi’nin müdür olduğu okula gider bu durumdan ailesinin haberi yoktur. Kasım 1918 tarihinde babası kızının tiyatrocu olduğunu öğrenir. Resti çeken babası ‘’Ya ev ya evi terk edin’’ deyince dadıxsı Sofiya’nın evine yerleşir üç kadın. Afife ve Ahmet Fehim Efendi sahneye çıkma konusunda anlaşır. Büyük mutsuzluğun ilk adımı olacağının tam olarak farkında değildir Afife. Sessiz sedasız sahneye çıktı Afife, İlk gün sahnede devleşti Afife , problem yoktu ikinci gün oyunun birinci perdesinde polis bastı tiyatroyu. Afife arkadaşlarının yardımı ile kaçar, saklandığı yerden çıkınca polis yakalar ve Kadıköy Emniyet Müdürlüğüne götürülür. Polis müdürü karşısında bir baş ağrısı bıçak gibi saplanır ne kadar doktorlara gitselerde sonuç yok. Suat isimli bir doktora gider ve o doktor bozuntusu afifeye morfin verir. Böylece ömrü billa müptelası olacağı morfine ilk adımı atmış olur. Her baş ağrısında Dr.Suat’a gider ve artık doktor morfin karşılığı Afifeye tecavüz etmektedir. Aylar sonra okuldan hocası Burhanettin Bey Afife’ye iş teklifi yapar. Afife’nin sahneye çıkacağı duyulunca Burhanettin Tepsi Bey’e baskılar başlar, Dahiliye Nazırı M.Ali Bey bu sevdadan vazgeçmesini söyler. Beyoğlu Emn.Md. ve İngiliz işgal kuvvetleri Komutanı bile Müslüman kadınların sahneye çıkması yasak demektedir. Burhanettin Tepsi Fransız General ile görüşüp oyunu oyunar ve büyük ilgi görür. Biletler karaborsaya bile düşmüştür. Kuzeni ve çocukluk aşkı Ziya Milli Mücadele için Anadoluya geçmiştir. Ülkeder olumlu şeyler olmaktadır. Ahmet Nuri bey Afife’yi tekrar sahneye çıkarır. Oyun beş gün ful dolu oynar, kuşkusuz bunda Afife’nin rolü büyüktür. Yine beklenenolur Polis yazı gönderip Müslüman kadın sahneye çıkamaz , böylece yine baş ağrısı yine morfin Doktor bozuntusu Suat’ın yanı. Balcıgil aynı döneme rastlayan Mudanya Anlaşmasını çok güzel yazmış. Onu kitabı okuyanlara bırakıyorum. Çok sevdiği kuzeni Ziya dönmüş ve ayağından yaralıdır. Ziya iyi oluncaya kadar Afife’lerde kalır. Tiyatro dünyası çalkantılar içindedir. Herkes bir şeylerin peşindedir. İzmir’de Atatürk’ün önünde sahneye çıkan Türk kızları var. Biçan Efendi Afife’ye iş teklif eder, Trabzon turnesi için yola çıkmalarına az gün kala Mahkemeye çıkan Afife bu davadan beraat eder. Trabzon yolculuğu gemi ile dört gün sürer. Trabzon’da büyük sürpriz Afife’yi ilk gözaltına alan Kadıköy Emniyet Müdürü karşısındadır. Yine baş ağrısı ve İstanbul’a döner. Selahattin Pıanar ile tanışır ve sevgili olurlar. Pıanar ona bir beste yapar ‘’Bir bahar akşamı rastladım size’’ diye nihayetinde evlenirler. Uzun sayfaları kitabı okuyacak olanlara bırakıyorum. İlginç güzel sayfalar ve Morfin bağımlısı olan Afife ve Pınar boşanırlar. Sokaklara düşen Afife gözlerini Bakırköy Sinir ve Ruh Hastanesinde açar. Hastanede Kimliğiilginçni söylemez ve dört yıl hiç kimse tarafından aranıp sorulmaz. Dört yılın sonunda Nusret Sefa Coşkun isimli bir gazeteciye konuşmaya karar verir. Afife hastaneden Üvey ağabeyinin evine çıkmıştır. Nusret Sefa’dan Selahattin Pınar’ı görmek istediğini söyler. Selahattin geldi mi? , daha sonra ne oldu? Afife nasıl ve nerede öldü. Bunları öğrenmek isteyen Balcıgil’in bu şahaser eserini mutlaka okusun. Eserdeki dip notlar Türk tiyatro tarihinin kısa bir özeti ve bu isimli, isimsiz kahramanların tanıtımıdır. 27 Ağustos 2019 DENİZLİ